Wat is een lucht/water warmtepomp
Een lucht/water warmtepomp wordt gebruikt om ruimtes in woningen en bedrijven te verwarmen. Optioneel kan dit type warmtepomp ook actief koelen. Dit wil zeggen dat er elektriciteit zal verbruikt worden om te kunnen koelen, in tegenstelling tot een geothermische warmtepomp waar koeling passief kan plaatsvinden. De warmte (of koelte) wordt via een afgiftesysteem verspreid binnen de ruimte. Typisch zijn dit vloerverwarming, koelplafonds, wandverwarming, ventiloconvectoren of radiatoren.
Naast verwaming en koeling kan een lucht/water warmtepomp ook sanitair warm water bereiden. Simpel gesteld, is de lucht/water warmtepomp de vervanger van een klassieke gas- of stookolieketel.
Hoe werkt een lucht/water warmtepomp
Een lucht/water warmtepomp bestaat uit een compressor, een condensor, een verdamper en een expansieventiel. Deze worden met elkaar verbonden door geïsoleerde koelleidingen waarin een bepaald type koelmiddel loopt. Vroeger was dit vooral R410, maar tegenwoordig gebruikt men R32 dat al 6x milieuvriendelijker is dan R410. De decarbonisatie gaat echter verder en fabrikanten zijn druk bezig met het afbouwen van het gebruik van synthetische koelmiddelen. De eerste warmtepompen op propaan, een natuurlijk koelmiddel, zijn al op de markt en zullen de norm worden tegen het eind van dit decennium.
Dit koelmiddel wordt samengeperst in de compressor en wordt daardoor warm. Dit warme koelmiddel loopt naar een warmtewisselaar waar de warmte wordt overgedragen aan het watercircuit. Het is dit warm water dat door de radiatoren of vloerverwarming stroomt.
Hoeveel verbruikt een lucht/water warmtepomp
Een veelgebruikt cijfer bij de beoordeling van het verbruik van een lucht/water warmtepomp is de (S)COP-waarde. Dit getal geeft de verhouding van de geleverde thermishce energie tot de nodige elektrische energie. Bij lucht/water warmtepompen van 4 à 6kW (het meest voorkomende vermogen in nieuwbouwwoningen) schommelt de SCOP rond de 4,5 bij een buitentemperatuur van 7° en gevraagde watertemperatuur van 35°. Hoe hoger de gevraagde temperatuur, hoe slechter het rendement wordt. Zo zal een lucht/water warmtepomp die cv-water van 55° moet leveren bij -7° een SCOP hebben die lager dan 2 ligt.
Het verbruik van een warmtepomp hangt af van heel wat factoren zoals de isolatiegraad van de woning, de gevraagde temperaturen, het aantal gezinsleden,… Een gemiddeld gezin van 4 personen dat in een nieuwbouw verwarmt via vloerverwarming zal 5.000 à 6.000kWh per jaar verbruiken. Verwarm je via radiatoren in een matig geïsoleerde woning uit de jaren 90 dan kan dit verbruik dubbel zo hoog liggen.
Is een lucht/water warmtepomp zuiniger dan een gasketel
De verhouding tussen de gasprijs en de elektriciteitsprijzen bepaalt of een lucht/water warmtepomp zuiniger is dan een gasketel. Verder zijn er ook een aantal omstandigheden die een warmtepomp onmiskenbaar interessant maken. Zo hoef je als consument niet te twijfelen als je een nieuwbouw zet met vloerverwarming. Je zal amper verwarmingsenergie nodig hebben en niet veel verbruiken. Wil je echter een gasketel vervangen door een lucht/water warmtepomp, dan is er wat rekenwerk nodig. Zit je gasverbruik boven de 15.000kWh, dan wordt een lucht/water warmtepomp pas financieel interessanter als de elektriciteitsprijs per kWh minder dan 4x zo hoog is dan die van gas. In België zal de zogenoemde taxshift van elektriciteit naar gas nodig zijn om een warmtepomp bij retrofit projecten zuiniger te krijgen.
Is een warmtepomp milieuvriendelijk
Een lucht/water warmtepomp werkt 100% elektrisch. Indien je 100% groene stroom kan opwekken of binnenkrijgt via een energieleverancier, kan je niet groener verwarmen dan met een warmtepomp. Een gasketel stoot rookgassen uit, een lucht/water warmtepomp helemaal niets.
Aandachtspunt is het koelmiddel dat in de warmtepomp zit. Momenteel zijn de meeste warmtepompen op basis van R32. De koelmiddelinhoud van een lucht/water warmtepomp komt overeen met ongeveer 1 ton CO2. Het koeltechnisch circuit dient volledig lekdicht te zijn zodat dit koelmiddel nooit in de atmosfeer terecht komt. Als de unit buiten dienst wordt gesteld dient het koelmiddel afgetapt en recycleerd te worden door een erkend koeltechnisch bedrijf. Ook de installatie van een warmtepomp dient door erkende technici en bedrijven te gebeuren.
Maakt een lucht/water buitenunit veel lawaai
Buitenunits van lucht/water warmtepompen worden steeds stiller. Als je voor een topmerk kiest, is de geluidsdruk op 5m afstand slechts 36dBA. Wat je beter niet doet:
- De buitenunit op een houten dak plaatsen. Dit kan resonantie en een gezoem binnen veroorzaken. Er zijn echter oplossingen om dit te bepreken met trillingsdempers en trillingsdempende matten.
- De buitenunit op de perceelsgrens zetten, dichtbij de slaapkamer van een buur. Volgens de wetgeving dient de buitenunit minimaal 5m van de preceelsgrens te staan.
- De buitenunit op je plat dak zetten, net naast het raam van een slaapkamer. Hoewel de units stil zijn, kan een slechte slaper toch wat licht gezoem horen via het raam.
Hoeveel kost een lucht/water warmtepomp?
De prijs van een geïnstalleerde lucht/water warmtepomp hangt af van een aantal factoren:
- Het merk: kies je voor een kwaliteitsmerk zoals Daikin of Mitsubishi met de beste rendementen, de stilste buitenunits en de langste levensduur of een budgetmerk?
- Het nodige vermogen: lucht/water warmtepompen zijn beschikbaar van 4kW tot 16kW. Hoe meer vermogen, hoe duurder.
- De complexiteit van de installatie: een installatie op een zolder met veel leidingwerk zal meer tijd in beslag nemen dan een warmtepomp die in de garage kan staan en waar de collectoren zich naast de warmtepomp bevinden.
Over het algemeen zal een warmtepomp in een gemiddelde nieuwbouwwoning minder dan 10.000 euro kosten incl BTW. Dient een gasketel vervangen te worden door een zwaardere warmtepomp, kan in een matig geïsoleerde woning de kostprijs oplopen tot meer dan 15.000 euro incl BTW. Deze prijssimulator helpt je om een betere prijsindicatie te krijgen in functie van je situatie.
Geothermie of lucht/water
De rendementen van een geothermische warmtepomp en een lucht/water warmtepomp liggen tegenwoordig dicht bij elkaar. Qua SCOP zit hier vaak maar een verschil van minder dan 1 op. Naar investering toe is er naast de kost van de warmtepomp ook de kost van de geothermische boringen. Afhankelijk van de diepte en het nodige vermogen kan dit snel oplopen naar 7.000 à 10.000 euro. Geothermie kost al gauw 10.000 euro meer dan een equivalente lucht/water warmtepomp. Gezien men verwacht dat verwarmen met een warmtepomp financieel interessanter gaat gemaakt worden via een tax shift zal het moeilijker worden om het iets hogere verbruik van een lucht/water warmtepomp nog dicht te fietsen. Immers, hoe lager de elektriciteitsprijs, hoe langer het duurt om het prijsverschil van ca. 10.000 euro te compenseren. Zelfs nu (eind 2024), zal de terugverdientijd van een geothermische warmtepomp tov. een lucht/water warmtepomp 12 à 15 jaar bedragen voor de gemiddelde nieuwbouwwoning. Dit komt overeen met de levensduur van de binnenunit.
Geothermie is wel interessant in volgende gevallen:
- Vanuit esthetisch oogpunt, er is namelijk geen buitenunit.
- Indien er strenge geluidseisen zijn. Geen buitenunit = geen geluid.
- Bij grote villa’s (>400m2 bewoonbare oppervlakte), bedrijven met veel kantoorruimte en appartementen of woning die gebruik kunnen maken van een collectief boorveld (kost van de boringen wordt gespreid over meerdere eigenaars).
Advies rond lucht/water warmtepompen
De meeste praktische kennis rond warmtepompen zit bij een installateur. Zij werken vaak met één merk dat ze door en door kennen en weten ook wat de eigenlijke installatie juist inhoudt. Hello Airco is een installateur van lucht/water warmtepompen en eigen showroom. Neem vrijblijvend contact met hen op om meer informatie in te winnen of een plaatsbezoek aan te vragen.
